काठमाडौं, पुस १६ । शिक्षा, विज्ञान तथा प्रविधि मन्त्रालयले विदेशी शिक्षण संस्थाको सम्बन्धनमा उच्च शिक्षा सञ्चालन गर्नेसम्बन्धी निर्देशिका, २०५९ संशोधन गरी नयाँ मापदण्ड लागू गरिएको छ । गत मङ्सिर २४ गतेको मन्त्रीस्तरीय निर्णयअनुसार दोस्रो संशोधनसहित जारी गरिएको यो निर्देशिका जारीपछि अब विदेशी शिक्षण संस्थाको सम्बन्धनमा शैक्षिक कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने प्रयोजनका लागि अनुमति प्रदान गर्दा वा सम्बन्धन परिवर्तन र कार्यक्रम थपका लागि निवेदन गर्ने शैक्षिक संस्थाका सम्बन्धमा नयाँ मापदण्ड लागू गर्नुपर्ने भएको छ ।
मन्त्रालयको उच्च शिक्षा शाखाले जारी गरेको सूचनामा निर्देशिकाले शिक्षण संस्था स्थापना तथा सञ्चालनका लागि आवश्यक पर्ने प्रारम्भिक मापदण्ड निर्धारण गरेको छ । शिक्षण संस्थाको स्थापना गर्दा औद्योगिक क्षेत्र र मूल सडकबाट केही टाढा, तर दमकल र एम्बुलेन्स गुड्नसक्ने बाटो भएको स्थानमा हुनुपर्नेछ भने शिक्षण संस्थामा अध्यापन गराउने सबै शिक्षकको शैक्षिक योग्यता सम्बन्धित विषयमा कम्तीमा द्वितीय श्रेणीमा स्नातकोत्तर हुनुपर्ने उल्लेख गरिएको छ ।
तर, स्नातकोत्तर तहका शैक्षिक कार्यक्रमसमेत सञ्चालन गर्ने शिक्षण सस्थामा कार्यक्रमअनुसार प्रत्येक कार्यक्रममा कम्तीमा एक जना विद्यावारिधि तहको शिक्षक अनिवार्य हुनुपर्ने र इञ्जिनीयरिङ तथा सूचना प्रविधिका लागि शिक्षकको शैक्षिक योग्यता स्नातकोत्तर हुनुपर्नेछ । नर्सिङ कार्यक्रमका लागि प्रिन्सिपलको शैक्षिक योग्यता नर्सिङ विषयमा स्नातकोत्तर र शिक्षकमध्ये २५ प्रतिशत स्नातकोत्तर र अन्य स्नातक उत्तीर्ण भई नर्सिङ काउन्सिलमा दर्ता भएको हुनुपर्ने जनाइएको छ ।
उक्त निर्देशिकामा शिक्षण संस्थाले कार्यक्रम सञ्चालनका लागि काठमाडौँ उपत्यकामा भए कम्तीमा तीन रोपनी, पहाडमा भए छ रोपनी र तराईमा भए पाँच कठ्ठा जग्गाको व्यवस्थापन गर्नुपर्ने भनिएको छ । शिक्षण संस्थाको भुइँदेखि सिलिङसम्मको उचाई कम्तीमा नौ फिट हुनुपर्ने, कोठामा प्रशस्त प्रकाश छिर्ने, क्रस भेन्टिलेशन भएको हुनुपर्ने र भवन भूकम्प प्रतिरोधक प्रविधिबाट निर्मित हुनुपर्ने उल्लेख छ । यसैगरी पुस्तकालय, चमेनागृह, शिक्षक विद्यार्थी अनुपात, प्रतिकक्षा विद्यार्थी सङ्ख्या आदिबारे पनि मापदण्ड तोकिएको छ ।