–राजेन्द्र प्रसाद पाठक ‘‘ कोहीलाई के धन्दा घर ज्वाईंलाई खाना कै धन्दा ’’ यो प्रचलित नेपाली उखानले गहिरो शाब्दीक अर्थ बोकेको महसुस् आज भोली सबैले गर्न थालेकाछन् । यसले आत्म केन्द्रीत सोचलाई उजागर गर्ने प्रयास गरेको छ । केही छिटफुट अवस्था बाहेक लामो राजनैतिक प्रयास र योगदानका बावजुद जनताले चुनावबाट आफ्ना जनप्रतिनीधीहरु चयन गरेका हुन्छन् । उनिहरुको अन्तर मनले निस्वार्थ सेवा पाउने परिकल्पना गरी रहेको बेला उता जनप्रतिनीधीमा चयन भएकाहरुको कर्तुत भने अलग देखा पर्न थालेको पाईयो । उनीहरु ‘‘ आफ्नो हात जगन्नाथ ’’ भन्ने अर्को प्रचलित उखानलाई चरितार्थ गर्दैछन् । सिंह दरवारलाई गाउँ,गाउँ पु–याउने सरकारी एजेण्डालाई विपरित दिशातर्फ धकल्ने हो कि भन्ने सम्मको संञ्त्रास फैलिरहेको आजको अवस्थामा उनै जनप्रतिनीधीहरु समेत आफ्नो श्वार्थ भजाउन तल्लिन छन् । स्थानीय ऐन कानुन समेत बनाएर लागु गर्ने सम्मको अधिकार पाएका उनिहरुले सर्व प्रथम शुरुवात गरेको काम भनेको उही घर ज्वाईंलाई खानकै धन्दा भने जस्तो आ–आफ्नै तलव सुबिधा , भत्ता तोक्नमै बेस्त रहनुले अबका दिनमा यि कर्मले जनतासम्म कस्तो संदेश प–याउला ?
देशको राजनैतिक परिवेशले नै अलग मोड लिनु पर्ने आजको अवधारणालाई माथी उल्लेखित् काम कार्वाहिले भने यथास्थितीबाट माथी उठ्न नसकेको अवस्थाको झझल्को दिई रहेकोछ । वास्तवमा राजनिती नितान्त रुपमा जनसेवाका खातिर तल्लीन हुनेहरुका लागी मात्र हो भन्दा फरक परोईन । यो एउटा विशुद्घ समाजसेवा मात्र हो । तथापी यसलाई ब्यापार सिद्घ गरेर सम्पत्तीको जोहो गर्नेहरुको कमी छैन । यिनै ब्यापारीक प्रयोजनका लागी राजनितीमा प्रबेश गर्नैहरुको बाहुल्यताका कारण हाम्रो देशमा राजनिती विशुद्घ जनसेवा बन्ने सकेन । नियम कानुनले अधिकार प्रत्यायोजन नगरेका कारण भन्दा पनि अधिकारको उपयोगमा बेरुजु भएकै कारण यसो हुन गएको हो भन्न अब सोची रहनु नपर्ला । रथमा घोडाको लगाम समात्ने सारथी एक मात्र हुन्छ । गाडी हाँक्ने ड्र«ाईभर पनि एउटै मात्र हुन्छ ।
रेलको पनि बिबिध डब्बाहरु त हुन्छ नै रेल हाँक्ने ड्र«ाईभर त एकै जना मात्र हुन्छ । जहाजमा समेत पाईलट को–पाईलटहरु त थुप्रै हुन सक्लान् तर वास्तबमा जहाज चलाउने पाईलट त एक चोटीमा एक मात्रै हुन्छ । तर राजनितीक निर्णयमा देखिएको यत्तिका धेरै सारथीहरुको लगाम समाईले पनि देशले गति लिन नसक्दा दुर्भाग्य नै भन्नु पर्ला राजनितीमा समेत निरंकुशताको बेग्लै महत्व हुने रहेछ । हामीले आफुलाई प्रजातन्त्रबादी भनेर गर्व गरि रहँदा आज त्यो ढोंङ्गी प्रजातन्त्र , लोकतन्त्रले जनता र देशलाई के दियो त ? भन्ने प्रति प्रश्न राख्नेहरुको समाजमा कमि छैन । लाखौंको वलिदानी र समयको बर्वादिले मात्र प्राप्त हुन सकेको लोकतन्त्रले आज खप्की खान परि रहेको छ । यसका लागी अमुल्य जीवन समेत त्याग गरेकाको आत्माले हामीलाई के भनिरहेको होला ? तिनीहरुका परिवारको चाहना के थियो होला ? लोकतान्त्रीक आन्दोलनमा अपांङ्गहरु आज सडकमा हात थापेर जीवनयापन गर्न बाध्य भएकाछन् । उनिहरुका बालवालिकाहरुले समेत माग्नेका बच्चाहरुको संज्ञा पाएकाछन् । देश दिन प्रतिदिन कंङ्गाल बन्दोछ । युवाहरु रोजगारीका लागी देश पलाएन भैसके । बृद्घहरु सिर्फ कालको पर्खाईमा मात्र जीवित छन् । बिवाहीत युवतीहरुको जोवन श्रीमान्को पर्खाईमा ढल्कदोछ । यसले सामाजिक बिकृतीहरु समेत फैलाएकोछ । पारिवारीक बिखण्डन र बिसंङ्गतीले हाम्रो समाजलाई घेरेको छ । तर हामी भने त्यसको बेवास्ता गरेर आफ्नो झोली भर्नमा मात्र तल्लीन रहनुले अबको नेपाल कुन दिशातिर लम्केला ? राजनितीक दलका प्रतिनीधी र कर्मचारीहरु समेत यस्तो नियाल्न तैयार छैनन् भने अरु को हुन सक्लान् ? आजको मुल प्रश्न यही भएको छ ।
देश र जनताको सेवाका खातिर सफत खाएर जाने जनप्रतिनिधीहरु तलब , भत्ता र सुबिधामा तल्लीन रहनु र एक किसीमबाट निजामती कर्मचारी सरह भएर ओर्लनुले उनिहरु प्रति जनताको मनोभावना नितान्त बितृषित भएको छ । उनिहरुलाई जनताले जसरी बिश्वास गरेका थिए सो अनुरुपको सम्मान अबका दिनहरुमा अपेक्षा गर्नु ब्यार्थ हुनेछ । यस्ता ब्यावहारले जनतामा उनिहरु जनप्रतिनीधी नभएर तलवी कर्मचारी भन्दा माथी हुने छैनन् । अबका दिनमा उनिहरु नेता नभएर ज्यालादारी सेवक मात्रै हुनेछन् । एउटा ज्यालादारी कामदारले जे जति सेवा सुबिधा लिएर काम गरे वापत जे जति भ्यालु पाउने हो सो भन्दा माथी कदाचित हुने छैनन् त्यस्ता कर्मचारी उन्मुख नाम मात्रका जनप्रतिनिधीहरु । यसै गरी देशको राजस्वबाट तलव सुविधा लिएर राष्ट्र सेवाकालागी छानिएका कर्मचारीहरु भने नितान्त जनताको सेवक बन्न छाडेर जनप्रतिनीधीहरु सरह नेता बन्न तिर उन्मुख भएको देखिन्छ ।
तोकिएको समय सिमा भरी कार्यालयमा खटिएर काम गर्नु पर्ने जनसेवकहरु आ–आफ्ना कार्य क्षेत्रबाट पलाएन भएर काम नगर्ने तर देशको ढुकुटीबाट तलब खाने मात्रको कामबाट बिमुख नरहे सम्म देश र जनताले काँचुली फेर्न सक्ने छैनन् । उनिहरुका कृयाकलापहरुले देखाएको बाटो र कर्मचारी हक हितका नाममा खोलिएका ट्र«ेड युनियनहरुका गतिविधीले देशलाई सोमालियामा परिवर्तन गराउन अब धेरै समय पर्खि रहनु नपर्ला । एउटा पि.एन. दर्जामा भर्ना भएको कर्मचारी ट्र«ेड युनियनको नेता भयो भने उसले कर्मचारीको चेन अफ कमाण्ड मानी रहनु नपर्ने र काम समेत गर्नु नपर्ने उल्टै हाकिमले भन्दा बढीको सेवा सुबिधा लिएर एैस आरामको जिन्दगी बिताउन तर्फ उन्मुख भएको परिदृष्यले देशलाई कता पु–याउला ? उता कार्यालयका हाकिमहरु समेत उसकै कमाण्डमा रहे भने झन् कस्तो बिकराल अवस्था निम्त्तियाउला ?
माथी उल्लेखित् अवस्थाले यि दुबै किसीमका अवस्थाहरुलाई जतिसक्दो चाँडो उन्मुलन गर्न सकिएन भने लोकतन्त्र नै देशको लागी प्रतिउत्पादक बन्न बेर लाग्ने छैन । कतै देशमा लामो समयका साथै श्रोत साधन र बलिदानीले प्राप्त भएको संसारकै उत्कृष्ट ब्यावस्थाले अपजस ब्यहोर्नु नपरोस् । नयाँ बर्ष वि.सं. २०७५ ले सबैमा सद्बुद्घि प्रदान गरोस् । अस्तु !!