ईमानको न त सिमा हुन्छ न त अन्त्य : के.पी.ओली

–राजेन्द्र प्रसाद पाठक

माथिको भनाईमा अगाध आध्यात्मीकता लुकेको छ । जो जहाँसुकै , जेसुकै अवस्थामा होस् हाम्रो कर्ममा इृमान्दारीता छ भने भुलचुक कमै मात्रामा हुन्छ । यदी भैहाल्यो भने पनि पटक पटक दोहारिंदैन यो ध्रुव सत्य हो । अर्को तथ्य पनि यो हो कि बेईमानलाई पटक पटक परिक्षण गरिरहनु पनि पर्दैन । साथै बेईमानीको तुलना समेत हुँदैन । सियो चोर्ने पनि चोरै हो , फाली चोर्ने पनि चोरै हो र घर फोर्ने पनि चोरै हो । चोरी हुने साधन श्रोतको मात्रा मात्रै फरक होला तर परिणम एकै हो । माथी उल्लेखित दुबै तथ्यहरु बिपरित ध्रुबका भएता पनि धारणमा परिपुरकता पाईन्छ । त्यसैले सन्दर्भमा यसलाई चुनिएको मात्रै हो । जब निर्णायक तहमा बस्नेहरु ईमान्दार हुँदैनन् तब ब्यावहारमा निखारता आउन्दै आउँदैन । जसरी दाईं हाल्दा मियो घुमाउने मुख्य गोरु नै अलमलमा पर्छ वा चण्डाल हुन्छ भने न त त्यसलाई मुखौटो लगाएर लाईनमा ल्याउन सकिन्छ न त दाईं चलाउनेले नै सुबाटोमा ल्याउन सक्ला । किन कि नाईके नै बेईमानको घण्ट हो जब सम्म यो रहन्छ तब सम्म नै यो बजी रहन्छ । तर त्यस बेईमानी कै बिपरित अर्को सकारात्मक तथ्य हुन्छ जसले बाँकी सबैलाई ईमान्दारी पुर्वक लिकमा हिँडाउन बाध्यकारी तुल्याउँछ । त्यसका लागी उल्लेख्य संख्या भन्दा पनि ईमान्दार नायकत्वमा भर पर्दछ । भजनमा सुनेको थिएँ अहिले सम्म याद आईरहेको छ “ एउटा मुल ले सात गाउँ पिर्छ राख्नै हुँदैन ” यो एउटा अद्वितिय नैतिक ज्ञान हो । यसको कुनै मुल्य छैन भन्दा फरक परोईन ।

आज सम्म पनि लिखित , मौखिक र प्रेसित तथ्यहरु छन् ति सबै ईमान्दारी पुर्ण कार्यको अन्त्यहीन यात्रा हो चाहे आध्यात्मीक ज्ञान होस् , या त नैतिक ज्ञान नै ति सबै ईमान्दार पात्रको अन्त्यहीन प्रशंसा र आगामी प्रयोगका लागी राखिएको अभुतपुर्व दस्तावेज हो । जसलाई मानव समाजले अहम्ता त्यागेर ग्रहण गर्न सक्यो मात्रै भने पनि सिंङ्गो समाज बिग्रनबाट जोगिन्छ । यति मात्रै होईन समाजको अगुवा र नेतृत्वले स्विकार गर्न सक्यो भने त पुरै राष्ट्र नै धन्य हुन सक्दछ । मानव समाजको कुनै पनि शास्त्रले बेईमानीको ईज्जत गरेको छैन र ईमानको मात्र प्रशंसा गरेको छ त्यसैले हामीले यत्नपुर्वक अध्ययन ग–यौं र त्यसलाई अवलम्वन गर्न सक्यौं मात्र भने पनि मानव समाज धन्य हुन सक्दछ । यो सिमाहीन अभियानको थालनीबाट मात्र हाम्रो समाज उन्नत हुन सक्दछ ।

संसारको राजनैतिक ईतिहासलाई केलाउने हो भने पनि ईमान्दारकै मुल्य बढी देखिन्छ । केही समयका लागी मात्र हो भने त बेईमानहरु समेत हाबी हुन सक्लान । तर कालान्तरमा न त तिनीहरुको समाजले मुल्य नै गर्दछ न त महत्व नै । त्यसै कारण जे जति चिरकाल पर्यन्त पुजिन्छन् ति सबै देश जनता र समाजप्रति ईमान्दार ठहर भएकाहरु नै हुन् । चाहे राम , चाहे कृष्ण हुन वा ऋषी महर्षीहरु नै किन नहुन ति सबै सबै समाजईतर पात्र होईनन् । केही समयका लागी मात्र मुल्याँकन गर्ने हो भने रावणको पनि कम सानदार जीवनशैली थिएन । तर त्यो चिरकाल पर्यन्त रहन सकेन । जति सुकै वैभव भएता पनि त्यसको क्षय भएको आध्यात्मीक ईतिहास हामी सामु छर्लङ्गै छ । यसले राजनितीमा समेत उल्लेख्य भुमिका निर्वाह गरेको छ । अमेरिकाको राजनैतिक ईतिहासमा अब्राहम लिंकनको योगदानलाई लिएर अहिले सम्म नै सम्पुर्ण अमेरिकीहरु नतमस्तक छन् । युरोप र एसियाको इृतिहासमा समेत त्यस्ता पात्रहरु धेरै नै छन् जसलाई मानव समाजले भुल्न सकेको छैन । एसियाको ईतिहासमा चीनमा माओत्सेदोङ्ग , सिंङ्गापुरमा लिक्वान , मलेसियामा मोहम्मल महाथिर , भारतमा महात्मा गान्धी , डा. भिमराव अम्वेडकर , पं. दीनदयाल उपाध्याय , पं. मदनमोहन मालविय , आदीलाई लिन सकिन्छ । नेपालको ईतिहासमा समेत त्यस्ता निर्विवाद ब्यत्तित्वहरु छन् जसलाई सिंङ्गो देश र समाजले सम्मानको नजरले हेर्ने गर्दछ । वैदिक ईतिहासलाई हेर्ने हो भने बुद्घ , सिता , भृकुटी आदीलाई लिन सकिन्छ । यसै गरी राजनितीमा राष्ट्र« निर्माता पृथ्वीनारायण शाह , राजा महेन्द्र , वि.पी. कोईराला , पुष्पलाल , चार शहिदहरु दशरथ चन्द , गंगालाल , धर्मभक्त , शुक्रराज आदी सर्वमान्य नामहरु नै हुन । यि सबैको ब्यत्तित्व उँचा हुनुमा ईमान्दारीता नै पहिलो कसी हो ।

यस्तो सिमाहिन र अन्त्यहीन चरित्रलाई हाम्रा राजनेताहरुले समेत अवलम्बन गरिदिएको भए यत्तिका दशक सम्म देशले अन्धकार ब्यहोर्नु पर्ने थिएन । समाज र जनता पिछडिनु पर्ने थिएन । युवा रोजगारीको खोजीमा पलायन हुनु पर्ने थिएन । बृद्घ बृद्घाले बुढेसकालमा आँखा तन्काई तन्काई सन्तानको बाटो हेर्दा हेर्दै ईहलिला समाप्त पार्नु पर्ने थिएन । गर्भवती महिलाले हलो जोत्न बाध्य हुनु पर्ने थिएन । होनहार युवाहरुको लास बाक्सामा बुझ्नु पर्ने थिएन । ,संम्पुर्ण समाज बिछोड र बिरहले छट्पटिनु पर्ने थिएन । गुन्द्रुक र भात खाएर , भारी बोकेर पढाईका नाममा खर्च गरेर समय ,श्रोत , साधनको समाप्त गरेर प्राप्त बिश्वबिद्यालयको प्रमाणपत्र भाँडा माझेको खोस्मेरो भन्दा पनि कमजोर हुने थिएन । राजनैतिक त्याग र जनताको वलिदानीको बेवास्ता गरेर पदभार ग्रहण गरीसकेपछि कथित राजनेता भनौदाले पद आफुले लिने र पदिय भार भने श्रीमती र आफन्तलाई सुम्पीएका कारण यस्ता अराजक गतिवीधीहरु सम्पन्न भए । जुन कुरा भोलीको पुस्ताले ईतिहास पढ्दा समेत शर्माउनु पर्ने हुन्छ होला । राजनितीमा यो हद सम्मको पराकाष्टा जसले आफन्तलाई पद बाँड्ने सम्म मात्र गरेन अझै नेतासंङ्ग अनैतिक सम्वन्ध राख्न समेत पछि नपर्ने यौनकर्मी र मानव तस्करीमा खुलेआम संलग्न भएकाहरुलाई राज्यको संवैधानिक पदहरु नगद लिएर बिक्री गर्न समेत पछि नपर्नेहरुलाई अबका दिनमा कुन मुखले राजनितिज्ञ भन्नु ? न त उनिहरुसंङ्ग ईमान रह्यो न त केही अवशेष नै । अन्तमा राजनितीलाई ब्यापारमा परिणत गरेर धन कमाउने र आलिशान महलमा बसेर पुनः सोही जनतामाथी राज गरौंला भन्नेहरु नै आज सम्म देशको मुख्य भाग भण्डारमा हालीमुआली भएकै कारण देश र जनताले न्याय पाउन नसकेको तथ्य लुकाउन सायदै सकिएला । असल राजनेताले सही नेतृत्व दिन सक्यो भने अबका दिनमा सिमाहीन र अनन्त ईमान ब्युँझिएला । अन्यथा नेपाल र नेपालीको ब्याथा बल्झिईरहनेछ । अस्तु !!!