– भारती पोखरेल
करिब २५ वर्ष अगाडि पोखरा घुम्न गएका दुई दिदी बहिनी नमिता सुनिताको पोखरामा बलात्कारपछि हत्या गरिएको थियो । आज यतिका दिन बितिसक्दा पनि दोषी को थियो भन्ने कुरालाई गर्भमै राखियो । २५ वर्ष अगाडिको समय र हालको समयमा देशभित्र धेरै परिवर्तन भयो । पञ्चायती व्यवस्थादेखि गणतन्त्रसम्मको यात्रा देशले गरिसक्यो तर न्याय सम्बन्धमा पनि धेरै फड्को मारिसकेको छ भने देशमा अनुसन्धान गर्ने तरिकाहरुमा पनि परिवर्तन भइसके । यति मात्र होइन विश्वकै उदाहरणसम्म देश बन्न पुग्यो । देशको तीन उच्च स्थानमा महिलाहरु पुग्न सफल बने । हाल पनि देशको प्रथम स्थानमा महिला नै छन् तर, आज निर्मला पन्तको हत्याको विषयलाई लिएर उनी मौन देखिन्छन् “दोषी माथि कारवाही गर्नुपर्छ” भनी ५२ दिनमा उनले भन्नुले पुष्टी गर्छ उनी पनि एक अबला नारी त हुन् । हाम्रो देश त्यति सक्षम कहाँ छ र नारीका आवाजलाई सुन्ने । नारीको आवाज त युगौंयुगदेखि दबिँदै आएको छ । निर्मलाभन्दा अगाडि पनि देशमा बलात्कार गरी हत्या भएका थिए । तर ती हत्यारालाई कारवाहीको दायरामा ल्याइएको थियो । आज यतिका दिन हुँदासम्म दोषी पत्ता लगाउन प्रहरी पछि परेको छ ।
निर्मलाको हत्यारा पत्ता लगाउन शुरुमा जुन प्रहरीलाई अनुसन्धान गर्ने जिम्मा लगाइएको थियो उनीहरुमाथि नै अनुसन्धान गर्ने हो भने दोषी को हो भन्ने कुरा खुल्न सक्छ । तर यो गर्न किन चाहिरहेको छैन यो सोचको विषय भएको छ । देशमा प्रत्येक एक घन्टामा ३ चेली बलात्कृत हुन्छे । बाबुद्वारा नै यौन शोषण हुन्छ । तीन वर्षदेखि ७५ वर्ष सम्मका महिला बलात्कृत भइरहेका छन् तर उनीहरुले न्याय पाइरहेको अवस्था थोरै मात्रामा देखिन्छ । अब देशका प्रत्येक महिला दिदीबहिनीले आफ्नो अस्मीता जोगाउन हतियार उठाउनु पर्ने हो कि योगमाया न्यौपानेले जल समाधि लिए झैं आत्मादाह गर्ने । देशमा न्याय मरिसकेको छ । जब एक रक्षक प्रहरी जसले शपथ लिएको हुन्छ देश र देशका नागरिकको सुरक्षा गर्ने भनेर आज किन मौन छ ? शक्ति, पद र पैसाकै भरमा यहाँ बलात्कारी, हत्यारालाई बचाउन खोजिन्छ भने धिक्कार छ ती आमाको कोखलाई जसले नपुंसक सन्तालाई जन्म दिइन् । मुकुण्डो लगाएका आशाराम बापुझैं हाम्रा वरिपरि खुल्ला रुपमा बलात्कारीहरु हिँडिरहेका छन्; पैसा र पदका आडमा निःसहाय, कमजोर, गरिबका चेलिबेटीमाथि गिद्धे नजर लगाउँदै ।
पंक्तिकारको प्रश्न छ ती बलात्कारीहरुलाई आज किन कुनै उच्च पदका व्यक्ति धनी ठूलाबडाका चेलीबेटीको अस्मीता लुटिँदैन ? बोक्सी आरोेप होस् या बलात्कार जहिले पनि निमुखा गरिबकै चेलिबेटी हुने गर्छन्, किन ? बलात्कारीहरु यो बुझ, हतियार, पैसा र शक्तिकै भरमा अपराधीलाई नियन्त्रण गर्न सकिएला तर गंगामाया अधिकारी र दुर्गा देवीको मनलाई जित्न सकिएला ? जो न्यायको लागि लडिरहेका छन् । अपराध गर्नेलाई छुट दिएमा फेरि हाम्री अर्की चेलीको हत्या हुन सक्छ । ती चेली तिमीहरुकै आफन्त पनि हुन सक्छन् । पुरुषले चीरकालदेखि नै स्वेच्छाचार गर्दै आएका छन् । यसैको परिणाम आज पनि समाजमा पुरुषकै अधीनता छ । महिलाको कुनै अस्तित्व छैन समाजमा ? उनीहरु सामग्री हुन लोग्ने मानिसका लागि ?
बलात्कार बारे अमेरिकी नारीवादी लेखिका मेरिलिन फ्रेन्जले लेखेकी छन् “प्रत्येक पुरुष बलात्कारी हुन्छ र यो उनीहरुको चरित्र हो” बलात्कार हुने पहिलो कारण पुरुषको मानसिक दुर्बलता, सामाजिक दबाबमा कमी, मादक पदार्थ सेवन, देशमा दण्डहीनता हुनु, गुन्डागिरी लगायत मानसिक विचलन, पुरुष हुँ भन्ने अहंकार, लैंगिक विभेद आदि कारणबाट बलात्कार हुने गर्दछ ।
बलात्कारका घटना सृृष्टीको आरम्भदेखि हुँदै आएको छ । बलात्कार गर्ने तरिका भने परिवर्तन भएको छ । महिलाहरु न हिजो सुरक्षित थिए न आज नै छन् । पुरुषको गलत सल्लाह, सुझाव, बहकाइ, पैसाको लोभमा परी केही महिलाको नाक काटिदिए । देवताका राजा इन्द्रले गौतम ऋषि पत्नी अहिल्याको बलात्कार गरे । ऋषि गौतमकै नकाबरुप धारण गरी गौतमले न्याय नै नगरी अहिल्यालाई श्राप दिन पुगे, वास्तविक दोषी पत्ता नलगाई । ठिक निर्मला पन्तको केसमा पनि एक निर्दाेषले एक महिनासम्म प्रहरी हिरासतमा बस्नु पर्यो भने एक जना किशोरको प्रहरी गोलीबाट मृत्यु हुनपुग्यो भने दुईजना केटाहरु काठमाण्डौको अस्पतालमा मृत्यु शैयामा लडिरहेका छन् । आज युग पविर्तन भएको छ । अपराध गर्ने शैलीहरु फरक छन् । आज देशमा भइरहेको श्रृंखलाबद्ध सामुहिक बलात्कारका घटनाले मानवीय संवेदनालाई स्तब्ध तुल्याएको छ ।
विश्व परिवेशमै बलात्कारका घटनाहरु घटी नै रहेका तथ्याङ्कहरुले देखाउँछन् । केही दिन अगाडि मात्र समाचारमा भनिएको थियो पश्चिमी देशका पादरीहरुले कयौं बालिकाहरुमाथि यौन दुव्र्यहार गरेको ।
विश्वमै धनी देश कहलिएको अमेरिकाकै तथ्याङ्कलाई हेर्दा १ वर्षमा करिब २ लाख बलात्कारका घटना हुने गर्छन् भने जसमा ९० प्रतिशत महिला छन् १० प्रतिशत पुरुष । तर हाम्रो देशको तथ्याङ्क हेर्दा १ वर्षमा १२ सय भन्दा बढी बलात्कार सम्बन्धमा उजुरी प्रहरीका परेका छन् । यसमा पु्रुष १ जना पनि छैनन् । यसै उजुरीकै आधारमा पनि प्रत्येक दिन ३ महिला बलात्कृत भइरहेका छन् । आज १ महिनाभन्दा बढी भइसक्दा पनि निर्मलाले न्याय पाउन सकेकी छैनन् । किनकि बलात्कारको लागि छानबिन टोली फितलो बनाएर पठाएको छ । यसको कारण सुनिता, नमिताको जस्तै निर्मलाले पनि न्याय नपाउने हुन् कि भन्ने कुरा समस्त न्यायप्रेमीहरुलाई लागेको छ । रिपोर्टमा कुनै ठोस प्रमाण ल्याइएको छैन । प्रमाणहरु मेटाइएका छन् । जब बलात्कारीलाई यति त्रास छ भने उसले अपराध किन गर्यो ? र कसको सहारामा ऊ आजसम्म पक्राउ पर्न सकेको छैन । यी सबै घटनाक्रमलाई हेर्दा निर्मलालाई न्याय दिनबाट कहीँ न्यायमूर्तिहरु पछि पर्ने त होइनन् ? देशमा भर्खरै लागु भएको मुलुकी संहितामा बलात्कारको विषयलाई न्यायाधीसको तजबीजमा छोड्ने छुट दिएकोले पहिलाको व्यवस्थाभन्दा कमजोर देखिएको छ । न्यायाधीसले चाहेको खण्डमा बलात्कारसम्बन्धी मुद्दा हराउन या जिताउनसक्ने अवस्था देखा परेको छ ।
५१ प्रतिशत हिस्सा ओगटेको महिला वर्गको न्यायोचित सशक्तिकरण नभई मुलुक कसरी अघि बढ्ला ?
महिलाको बदलिएको भूमिकालाई स्वीकार गर्न नसक्ने सामाजिक रुपान्तर पचाउन नचाहने केही व्यक्तिहरु समाजमा छरिएर बसेका छन् । एक बलात्कृत महिलालाई समाजले हेर्र्नेे दृष्टिकोण अन्य महिलालाई हेर्ने भन्दा भिन्न हुन्छ । पीडकहरु सजिलै उम्कन सक्ने हुन्छन् पीडित भने मृत्युपर्यन्तसम्म यो कलंक लिएर बाँच्नुपर्ने हुन्छ । पीडकले पुरुषकै संरक्षणमा फेरि पनि मौलाउने मौका पाउँछन् । आज दिनहुँ बालिकाहरु बलात्कृत भइरहेका छन्, किन ? के कारणबाट ? भन्ने खोज राष्ट्रबाट भएको देखिँदैन । बलात्कार महामारी रोग झैँ फैलिरहँदा पनि दोषीले सजाय नपाएको अवस्था छ । उल्टै अपराधीलाई मुक्ति दिने काम हुँदैछ । किन सरकार कडाभन्दा कडा कानुन ल्याउन सकिरहेको छैन । अब बलात्कारका लागि फास्ट ट्र्याक कोर्टको व्यवस्था हुन जरुरी छ, जसले गर्दा पीडितले छिटै न्याय पाउन सक्छन् कि । अवका दिनका हाम्रा चेलिबेटीलाई जोगाउनसम्म मुश्किल नपर्ला भन्न सकिन्न । निर्मला पन्तले छिटै न्याय पाऊन् । नपाएमा फेरि ती अपराधीले अर्की एक निर्मलाको बलात्कार, हत्या नगर्लान भनेर विश्वास गर्न सकिन्न ।
bharupokhrel@gmail.com
