काठमाडौँ, कात्तिक १२ । दिगो ऊर्जा विकासबाट ‘सुखी नेपाली र समृद्ध नेपाल निर्माण गर्ने’ सरकारको प्रमुख लक्ष्यमा सहयोग गर्नका लागि अन्तर्राष्ट्रिय दातृ निकायसित आग्रह गरिएको छ ।
आजबाट शुरु भएको ग्रामीण तथा शहरी विकासका लागि नवीकरणीय ऊर्जासम्बन्धी चौथो अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलनमा नेपाल सरकारका उच्च नेतृत्वले उक्त अनुरोध गर्दै दिगो विकासका लक्ष्य हासिल गर्न ऊर्जा विकासमा सरकारले प्राथमिकता दिएको जनाए ।
नेपालले राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय विकास साझेदार दातृ निकायका आर्थिक एवं प्राविधिक सहयोगमा साना/लघु विद्युुत् परियोजनाबाट ३० मेगावाट विद्युत, आठ लाख ५० हजार सौर्य घरेलु प्रणाली, चार लाखभन्दा बढी बायोग्यास प्लान्ट, १४ लाख सुधारिएको चुलो, १० हजार सुधारिएको पानीघट्ट, जडान गरिसकेको छ । साथै साना/लघु जलविद्युत् र सौर्य ऊर्जाबाट १८ प्रतिशत विद्युत् र समग्र नवीकरणीय ऊर्जा प्रविधिबाट ३४ लाख घरधुरीले लाभ लिएका छन् ।
वैकल्पिक ऊर्जा प्रवद्र्धन केन्द्र र त्रिभूवन विश्वविद्यालय, इञ्जिनीरिङ अध्ययन संस्थानद्वारा संयुक्त रुपमा आयोजित उक्त तीनदिने सम्मेलनमा नेपाललगायत करीब २० देशले सहभागिता जनाएका छन् । सम्मेलनमा ऊर्जा र दिगो विकास, ऊर्जा सुरक्षा, जलवायु परिवर्तन र कार्बन व्यापार, हरित आर्थिक वृद्धि, नवीरकणीय ऊर्जा प्रविधि, लैङ्गिक मूल प्रवाहीकरण र ऊर्जा, मिनी ग्रीड, ऊर्जा दक्षता, विद्युुत् सम्झौता, स्वच्छ ऊर्जा प्रविधिमा लगानी, दिगो ऊर्जा पहुँचलगायत विषयमा कार्यपत्र प्रस्तुत हुनेछ ।
यसअघि नवीकरणीय ऊर्जासम्बन्धी अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलन सन् १९९८, सन् २००३ र २०११ मा काठमाडौँमा भएको थियो । साथै सन् २००९ मा नवीकरणीय ऊर्जा प्रविधि र दिगो विकाससम्बन्धी अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलन र सन् २००६ मा राष्ट्रिय सम्मेलन आयोजना भएको थियो ।
करीब ८० वटा कार्यपत्र प्रस्तुत हुने सो सम्मेलनमा झण्डै २५० ऊर्जाविद्ले सहभागिता जनाएका छन् । सम्मेलनको शुभारम्भ गर्दै शिक्षा तथा विज्ञान प्रविधिमन्त्री गिरिराजमणि पोखरेलले वि.सं २०७५/२०८५ लाई सरकारले ऊर्जा दशक घोषणा गरी हरेक घरलाई ऊर्जा घर बनाउने, विद्यालय शिक्षामा नै नवीकरणीय ऊर्जाको महत्वसम्बन्धी विषय पाठ्यक्रममा समावेश गर्ने बताए । यस क्षेत्रमा थप सहयोग गर्न आफुले अन्तर्राष्ट्रिय दातृ निकायसित आह्वान गर्ने बताए ।
अर्थमन्त्री डा युवराज खतिवडाले दिगो विकासका लक्ष्य पूरा गर्न ऊर्जा विकासमा सरकारले प्राथमिकता दिएको जनाए । त्रिभूवन विश्वविद्यालयका उपकुलपति प्रा डा तीर्थराज खनियाले इञ्जिनीरिङ अध्ययन संस्थानमार्फत विश्वविद्यालयले नवीकरणीय ऊर्जा प्रविधिमा जोड दिएको उनको भनाइ छ ।
इञ्जिनीरिङ अध्ययन संस्थानका डीन एवं सम्मेलन आयोजक समितिका संयोजक प्रा त्रिरत्न बज्राचार्यले आर्थिक–सामाजिक विकास र वातावरण संरक्षणका लागि नवीकरणीय ऊर्जा महत्वपूर्ण हुने चर्चा गर्दै विश्वव्यापी रूपमा यसतर्फ जोड दिइरहेका सन्दर्भमा नेपालमा पनि यस किसिमको सम्मेलन आयोजनाबाट अन्तर्राष्ट्रिय ज्ञान, अनुभव र प्रविधिका बारेमा जानकारी पाउन सकिने बताए ।
वैकल्पिक ऊर्जा प्रवद्र्धन केन्द्रका कामु कार्यकारी निर्देशक नवराज ढकालले उर्जाको विकासका लागि नीतिगत सुझाव, प्राविधिक ज्ञान तथा लगानीको सम्भावनाले सम्मेलन महत्वपूर्ण अवसर हुन सक्ने विचार प्रस्तुत गरे ।
सम्मेलन उद्घाटनसत्रमा नेपालका लागि जर्मनी र बङ्गलादेशका राजदूत क्रमशः रोलाण्ड शेफेर र मास्फी विन्ते शाम्स, युरोपेली महासङ्घका राजदूत भिरोनिका कोडी, विश्व बैंकका देशीय प्रबन्धक फारिस हाड्डले नेपालको ऊर्जा विकासमा आगामी दिनमा पनि सहयोग निरन्तरता दिइने बताए ।
