– राजेन्द्र प्रसाद पाठक
बि. सं. २०४६ पछि अझ भनौं ०६३ पछिका दिनहरुमा देशका हरेक क्षेत्र र ईकाइहरुमा पार्टीगत प्रभाव अत्यन्त अशोभनीय ढंङ्गबाट वृद्धि हुन थालेको हो । राज्य संञ्चालन गर्ने संम्पूर्ण ईकाइहरुमा पार्टीका भोलेन्टीयरहरु खटाएर जनताको सेवा गर्ने नाममा प्रायजसो सबै सेवाग्राहीहरुलाई पार्टीकै सिफारीसमा मात्र सेवा प्रदान गर्न थालियो । सबै नेपालीहरुको नैसर्गिक अधिकार प्राप्त नागरिकता जस्तो राष्ट्रिय परिचयपत्रको सिफरीस र बितरणमा समेत पार्टि बिषेशको सिफारीसबाट मात्र संम्भव हुन थाल्यो । दल र संङ्गठन बिषेशहरुले देश बिकाश र संमृद्धीको एजेण्डा लिन र अघि सार्न सकेनन् । त्यो भन्दा सजिलो बाटो रोज्ने र जनतालाई नाम मात्रको सुविधा दिए जस्तो गरेर भोट बटुल्ने उपाएका रुपमा यि यस्ता प्रकृयाहरु तर्फ दल र संङ्गठनहरु प्रेरित भएको देखिन्छ ।
सानातिना र झीना मसिना कामहरु तर्फ मात्र उनिहरु अग्रसर भय जस्तो गरेर नै झण्डै तिन दशक ब्यतित् भयो । अब पञ्चायतलाई मात्र धारे हात लगाएर जनता सामु साखिलो हुने प्रवृतीले देश उपलब्धी तर्फ जान सक्तैन । नागरिकता , पासपोर्ट बनाउन , अस्पतालको शैया मिलाउन , रोड परमिट लिन , लाईसेन्स बनाउन , बैक लोन मिलाउन , सरुवा , बढुवा , पदस्थापन , आदी कर्मचारी स्तरबाटै सम्पन्न हुने कार्यहरुमा दल बिषेशको सिफारिस जानु , त्यस्तै सिफारीस खोजी गरेर सम्बन्धीत निकायले ढिला सुस्ती गर्नु गराउनु आफैमा युक्ती संङ्गत कार्य होइन र थिएन । त्यस्ता सेवा प्रदान गर्ने निकायका कर्मचारीहरु समेत आफ्नो ब्यक्तिगत फाइदा प्रयोजनका लागी नेताहरुको सिफारिस पर्खने गरेको पाईन्छ । बढुवा र मालदार भनिने स्थान बिषेशमा सरुवाका लागी उनिहरु यसै माध्यामबाट नेताहरुलाई रिझाउन थाले । यसको प्रत्येक्ष असर देश र जनतालाई परेको छ ।
दल सङ्गठन र कर्मचारीले सजिलो बाटो रोजेका छन् । यसैलाई आफ्नो बृद्धी विकाशको कडी बनाएका छन् । समग्र देश र जनताले रचनात्मक सहयोग र निकाशको बाटो पाएनन् । ब्यावस्थाले समेत जस पाएन । जुन सुकै ब्यावस्थाको परिबर्तन भएता पनि यस्तै शास्ती भोग्नु पर्ने रहेछ भन्ने निराशाजनक अभिब्यक्ती जनताको मुख मण्डलबाट बार बार सुनिरहनु परेको छ । यस्तै परिपाटी सहितको परिबर्तनलाई मात्र लोकतन्त्र हो भनेर स्वीकार गर्ने हो भने निरासाका भावहरु जनतामा झन् झन् बढेर जानेछन् । दल र नेतृत्वको एजेण्डाहरु भनेका यि यस्ता कुराहरुमा अल्झनु हुँदैन । यस्ता कुराहरु त सामान्य प्रणालीले नै चलि रहन्छन् ।
समाजका हरेक ईकाइहरुमा बढ्दै गएको दलिय प्रभावलाई अत्यन्तै न्यून पारीनु जरुरी छ । यदी यसरीनै दल तथा सङ्गठनको प्रत्यक्ष सहयोग र सिफारीस विना नचल्ने अवस्थामा हर ईकाइहरुलाई बाध्य तुल्याईयो भने भोलीको परिणाम अत्यन्तै भयाबह हुनेछ । दल बिषेशका प्रतिनीधीहरुलाई श्री ३ को तक्मा दिने तर्फ हाम्रो प्रयास भै रहेको छ । समाजका हरेक ईकाइहरुको आ–आफ्नै स्वतन्त्र अस्थित्व हुन दिनु जरुरी छ ।
अब तत्कालीन प्रसङ्गतर्फ फर्कदै गर्दा हालै मात्र सम्पन्न भएको नेपाल पत्रकार महासंघको चुनावमा समेत बिभिन्न दल र संङ्गठनको अलायन्स सहितको प्रतिनिधीत्वबाट सम्पन्न नेतृत्वको चयनले के स्वतन्त्र पत्रकारीताको जगेर्ना गर्न सक्ला ? स्वतन्त्र पत्रकारको हक हितमा के यो संस्था उभिन सक्ला ? के स्वतन्त्र पत्रकारीता विना जनता साँच्चीकै सुशुचित् होलान् ? के यस्ता कार्यले दलिय संञ्चारलाई अझ परिस्कृत तुल्याउँदै लैजाने त होईन ? जनताको स्वतन्त्र रुपमा सुशुचित हुने आधकार माथी धावा बोल्ने कार्य भै रहेको त छैन ? आदी प्रश्नहरु मडारीई रहेका छन् हाम्रो समाजमा । अब कुनै पनि ईकाई स्वतन्त्र अस्थित्वमा रहन सकेन भने दलियकरणले ब्याबस्था सहितको ब्याबहारलाई श्री ३ को तक्मा लगाई दिने छ । सम्पूर्ण देश र जनताको सात दशक भन्दा लामो समय सम्म चलेर आएको संघर्षले प्राप्त ब्यवस्थाले समेत केही गर्न सक्ने छैन । अस्तु ।
