– राजेन्द्र प्रसाद पाठक
विपी संङ्गको मेरो अनुभव खासै छैन भन्दा पनि फरक पर्दैन । तर मेरा स्वर्गिय पितासंङ्ग उनको लामै उठबस रहेछ । त्यसैले होला बेला बखत हाम्रो परिवारले अराष्ट्रि«य तत्व बन्नु परेको । त्यसैले बुबासंङ्ग विपीका बारेमा धेरै अनुभवहरु थिए । उहाँ भन्नु हुन्थ्यो नेता हुनु त विपी बाबु जस्तो । अत्यन्तै जनप्रेमी र आत्मविश्वासले भरिएका नेता । अनुहार याग्यता र आर्थिक स्थितीलाई हेरेर जनता र कार्यकर्तालाई ब्यावहार नगर्ने नेता जहिल्यै पनि जनताको मनको आवाज सुन्न चाहने । अत्यन्तै साधारण भन्दा साधारणलाई समेत समय दिएर उस्को बिचार सुन्न र समेट्न सक्ने नेता । उनकै कारण मात्र आज सम्म कांग्रेस जीवीत छ । भविष्यमा समेत उनकै कारण मात्र हुनेछ । त्यो हाम्रा स्वर्गिय पिताको अनुभव थियो ।
नेपालमा मैले परिचय गर्न ढिला भएको बिरलै नेताहरुमा खुमबहादुर पनि एक थिए । हामी संञ्चारकर्मी वा लेखकहरुले हज्जारौंको ढोका चाहार्नु र परिचय गर्नु खासै अस्वाभाविक मानिदैन । यसैक्रममा खुमबहादुरको मृगौला प्रत्यारोपण पाश्चात एक दिन भेट गर्ने अवसर जुर्यो। हामी भन्दा अगाडी केही मानिस भेटघाटमा प्रबेश गरी सकेका कारण केही समय प्रतिक्षा कोठामा बस्दै गर्दा मेरो मानसपटलमा धेरै कुराहरु दौडिरहेका थिए । यस अघि मैले यो देशका कयौं कांग्रेस र कम्युनिष्ट नेताहरुलाई भेटी सकेको अनुभवका आधारमा विशेष गरी कम्यनिष्ट भन्दा कांग्रेस नेताहरु आफुलाई राजश्री ठाँटमा राख्न भन्न र भनाउन चाहने भड्कीलो ब्यावहार मैले पाएको छु ।
कतिपय नेताहरु त भेटन जानेको आकार प्रकार , आर्थिक शाान , योग्यता , शारिरीक ढाँचा ढर्रा र लिङ्गीय आधार निक्र्यौल गरेर मात्र त्यसलाई कति प्रथमिकता दिने र समय समेत उपलब्ध गराउने भन्ने बारेमा पिएहरुलाई पहिल्यै प्रशिक्षण गराई सकेका हुने रहेछन् । सोही आधारमा मात्र समय उपलब्ध गराईने अनुभव धेरैले गरिसकेका होलान् । तर लेखीहाल्ने साहस भने कमैमा मात्र हुने भएका कारण सो कुरा बाहिर आउन सकेको छैन । धेरै कांग्रेसका पुराना पुस्ताका नेताहरु त लिङ्गीय आशक्तिमा अतिरञ्जित भएको अनुभव धेरैले गरेकाछन् । यस्तो भेटघाटका लागी उनिहरुले विशिष्ट कक्ष नै बनाएका हुन्छन् । यति मात्र होईन आफुलाई महाराज संझने घमण्ड र जनतामा भोट दिनका लागी प्रजातान्त्रीक पार्टीको विकल्प समेत नरहेका कारण कांग्रेसले जनताबाट भोट लिनका लागी कुनै नौलो एजेण्डा बोकी रहन नपर्ने अभिब्यक्ति समेत दिई रहेका हुन्थे ।
यसको मतलव कांग्रेस निर्विकल्प शक्ति र आफु त्यस शक्तिको अभिन्न अंङ्ग भएको घमण्ड सुनाउने गरेको धेरै अनुभव हामीले समेटी सकेकाछौं । यस्तै यस्तै तरंङ्गहरु मेरो दिल दिमागमा आई रहेको बेला । हामी अघिल्तीरको ढोका खुल्यो । केही मानिसहरु बाहिर निस्किए र ढोका आफै लाग्यो । त्यसको केही सेकेण्डमै एउटा मुखमा मेडिकल मास्क लगाएको मध्यम कदको अनुहारले हामी तिर ईसारा गरेर बालायो र हामी भित्र गयौं । हामीलाई आसनग्रहण गर्न अनुरोध गरेर उनी स्वयं पनि आसनमा बसे । सामान्य स्वास्थ लाभको कामना गर्दै हाम्रो कुरा अगाडी बढ्दै थियो । उनको आँखा अनायासै रसाए र भन्दै गए मेरो मृगौला प्रत्यारोपणको काम चार महिना अगावै सम्पन्न भएर म तन्दुरुस्त अवस्थामा १३ औं महाधिवेशनमा भाग लिन सक्ने थिएं । तर दुर्भाग्य म कस्तो पार्टीमा काम गरिरहेको छु ? जुन पार्टीका साथीहरु म स्वस्थ भएर संङ्गठनमा सकृय भएको भन्दा अस्वस्थ भएर निस्कृय भएको देख्न चाहँदा रहेछन् र त मलाई मृर्गौला दिन तयार भएको मान्छेलाई भाँडेर चार चार महिना सम्म अस्पतालको महँङ्गो बेडमा सुतेर अर्कौ ब्याक्ति खोज्नु पर्यो ।
तै पनि म मेरा शुभचिन्तक अगाडी उभिन सक्षम भएको छु । तपाईंहरुलाई अचम्म लाग्ला यो उनै खुमबहादुर जीवीत हुदाँ उनैको भनाई थियो । यस्तो अराजनिती भित्रको राजनेता थिए खुमबहादुर । यसरी उनलाई लागेको बिभिन्न आरोपहरुका बारेमा समेत केही मुख खोल्न भ्याएका तर आतन्तुकलाई अत्यन्तै सौहार्दपुर्ण सत्कार गर्ने खुमबहादुर भित्र मेरा बुबाले भने जस्तै विपीको जस्तै जनपृय गुण मैले पाएको छु । त्यसै कारण रहेछ त्यत्रो अभियोगको सामना गरेर जेलबाट फर्कदा समेत पचासौं हजार कार्यकर्ताले घेरिएर रहने उनमा अदम्य विस्वास मैले पाएको छु ।
अरु नेतामा जस्तो घमण्ड उनी भित्र रत्तीभर थिएन र त म जस्तो नव परिचित समेत यत्ती लेख्न आतुर भएकोछु । अरुले पनि उनबाट केही सिक्ने कोशिस गरे मृत्युपर्यन्त गुणको प्रसंसा गर्नेहरुको कमी हुने थिएन । उनका पनि बैगुणहरु त थिए होला । तर एउटा नेतामा नभई नहुने गुण भनेको जनपृयता नै हो । यदी जनताको पृय हुनु छ भने समस्त राजकिय घमण्डहरु त्याग गर्न सक्नु पर्दछ । देश र जनताप्रति बफादारीता नै एउटा राजनेतामा नभई नहुने गुण हो ।
मृत्यु पछि मलामी बोलाई रहनु पर्दैन । मृत्यु पछिको चिन्ता र आँसुले समेत खासै महत्व राख्दैन । त्यो भन्दा बाँच्न र बचाउनका लागी राखिएको चिन्तन नै सर्वोत्कृष्ट हो । जनता , कार्यकर्ता र देशको सम्मान गर्न नसक्ने कदापी राजनेता हुनै सक्दैन । देशको धर्म , संस्कार र संकृतीको अपमान गर्नेहरु धनी र सम्पन्न त होलान तर सुखी भने कदापी हुने छैनन् । सुखी , सम्पन्न र जनताको मन मस्तिष्कमा अविच्छिन्न रही रहनका लागी आफु भित्र पलाएको घमण्ड त्याग गर्न सक्नु नै सर्वोत्तम उपाए हो । अन्तमा स्व. खुमबहादुर खड्का जन मानसमा जीवीत रहनेछन् ।
हार्दिक श्रद्धा सुमन ! अस्तु !!
